ناباروری یکی از مشکلات بسیار رایج در زنان و مردان است. عوامل گوناگونی می توانند بر مسئله باروری تأثیر بگذارند، اما عفونت‌ها به‌عنوان یکی از رایج‌ترین عوامل شناخته می‌شوند. داشتن آگاهی درباره عفونت واژن، علل آنها و راه‌های پیشگیری از آنها بسیار حائز اهمیت است. در ادامه، توضیحات تکمیلی درباره عفونت‌ها و تأثیر آنها بر ناباروری ارائه خواهد شد.
عفونت واژن و نازایی
تعادل باکتری‌های ناحیه واژن گاهی اوقات به طور ناگهانی مختل میشود، که این موضوع می‌تواند به ولوو واژینیت یا عفونت واژن منجر شود. علائم این عارضه شامل سوزش، خارش و ترشح غیرعادی از واژن است. در حالت طبیعی، ترشحات مایع شفاف و بدون بو از واژن عادی هستند؛ اما اگر ترشحات رنگ یا بوی غیرعادی داشته باشند و با درد یا سوزش همراه باشند، ممکن است نشانگر عفونت واژن باشند. همچنین، این عارضه می‌تواند هنگام رابطه جنسی با درد شدیدتر، خونریزی یا لکه‌بینی همراه شود.
تأثیر عفونت بر ناباروری
عفونت مشکلی است که می‌تواند باروری را هم در زنان و هم در مردان تحت تأثیر قرار دهد و موجب ناباروری شود. در برخی موارد، عفونت‌های جنسی میتوانند منجر به آسیب‌های جدی در اندام‌های تناسلی زنان و مردان شوند. این آسیب‌ها مشکلاتی را برای باروری به دنبال دارند. بنابراین، تشخیص و درمان به موقع عفونت‌ها و پیگیری‌های لازم به منظور جلوگیری از بروز مشکلات نازایی و سلامتی جنسی افراد مهم است.
انواع عفونت های جنسی
از زمان پیدایش قرص های ضدبارداری در سال ۱۹۶۰ میلادی، مقاربت جنسی قبل از ازدواج، مورد پذیرش واقع شده است. امکان کنترل بارداری و در نتیجه افزایش شرکای جنسی، باعث افزایش آمار عفونت های مقاربتی شده است. اگرچه عفونت هایی مثل سیفلیس و سوزاک، امروزه قابل مداوا هستند و شیوع آنها کاهش یافته است، اما عفونت های دیگری مثل ایدز AIDS جایگزین آنها شده اند. برخی عفونت ها می توانند باعث سقط یا ناباروری شوند یا اثر شدیدی بر اسپرم های شریک جنسی شما داشته باشند.
به همین دلیل باید قبل از تصمیم به بارداری، خود و همسرتان را از نظر ابتلا به این عفونت ها بررسی کنید؛ مخصوصاً اگر سابقه سقط دارید. برخی از عفونت ها میتوانند باعث نازایی شوند یا مشکلات زیادی در حین بارداری ایجاد کنند و به همین خاطر باید قبل از باردار شدن مداوا شوند.
- کلامیدیا: هم مرد و هم زن باید از نظر ابتلا به این عفونت مورد بررسی قرار گیرند.
- ویروس سایتومگال: CMV از طریق کاهش تعداد اسپرم ها روی باروری مرد اثر می کند. بیشترین خطر آن برای جنین، در ۱۲ هفته اول بارداری است و می تواند از طریق ادرار و بزاق زن مبتلا منتقل شود ابتلا به آن ایمنی دائم ایجاد می کند.
- مایکوپلاسما: در زوج های نازا شیوع زیادی دارد، اما در بررسی های روتین به آن توجه نمی شود و شما باید به صورت اختصاصی آن را بررسی کنید. گاهی برای تشخيص ابتلا به آن از نمونه اسپرم استفاده می شود. در بعضی افراد این عفونت می تواند باعث چسبیدن اسپرم ها به همدیگر شود. نتایج برخی تحقیقات نشان داده اند که عفونت مایکوپلاسما، با ناباروری در مردان ارتباط دارد زن حامله مبتلا می تواند این عفونت را به جنین خود منتقل کند.
- تبخال تناسلی هرپس ژنیتال: این عفونت ویروسی از طریق تماس جنسی منتقل می شود و شخص مبتلا طیفی از علائم، از جوش های قرمز ریز گرفته تا تاول از خود نشان می دهد. ابتلا به آن در ابتدای بارداری، احتمال سقط را افزایش می دهد.
- گاردنرتا: این عفونت مهبلی (گاردنرلا واژینالیس) باید قبل از باردار شدن مداوا شود. ابتلا به آن می تواند باعث احساس سوزش و ترشحات خاکستری یا زرد که بوی ماهی می دهد، شود.
- استرپتوکوک های همولیتیک گروه B: باکتری شایعی است و ابتلا به آن احتمال پارگی زودرس کیسه آب و تولد زودرس بچه را افزایش می دهد. مبتلایان باید با آنتی بیوتیک درمان شوند.
- عفونت های معمولی رحم: پزشکان حدس می زنند که عفونت های رحم نقش مهمی در زایمان های خیلی زودرس دارند (زیر ۳۲ هفته). دلیل آنها این است که این عفونت ها می توانند باعث افزایش احتمال از بین رفتن پردۀ آمنیون (کیسه آب) شوند و این اتفاق منتهی به تولد زودرس می شود. در صورت تشخیص وجود این عفونت ها، می توان آنها را با آنتی بیوتیکی به نام مترونیدازول مداوا کرد.
- برفک (کانديدا البيكانس): که اغلب برفک نامیده می شود، یک مخمر است که به طور طبیعی در قسمت های مختلف بدن مثل واژن (مجرای تناسلی زنانه)، پوست و روده زندگی می کند. ابتلای به این عفونت باعث نازایی نمی شود، اما درمان آن به ارتقاء سلامتی کمک می کند. علامت عفونت واژینال (مهبلی) ناشی از کاندیدا، درد و تحریک و نیز ترشحات غلیظ، چسبنده و سفید از مجرای تناسلی زنانه (واژن) است. در مورد عفونت کاندیدایی واژن، پیشگیری نقش مهمی دارد و لباس هایتان باید طوری باشد که کمتر عرق کند و زیاد گرم و چسبان نباشد.
- توکسوپلاسموز: عفونت ناشی از انگل تک یاخته ای توکسوپلاسما گاندی است که در حیوانات بسیاری یافت می شود. اما انسان از طریق تماس با بچه گربه ها یا خوردن گوشت نیم پز یا خام و نیز مصرف لبنیات غیر پاستوریزه و آب آلوده به این عفونت مبتلا می شود. در صورت ابتلای زن باردار، جنین نیز به احتمال ۴۵ درصد به آن مبتلا می شود. این عفونت می تواند باعث هیدروسفالی (جمع شدن مایع در اطراف مغز جنین)، مشکلات چشمی، کوری، تشنج و ضایعات مغزی شود. این عفونت همچنین می تواند باعث سقط دیررس یا زودرس شود.
بیشترین اثرات توکسو پلاسموز بر جنین، در سه ماهه اول باردای است. بهترین راه اجتناب از این عفونت پیشگیری است و برای این کار شما باید از چهار ماه قبل از باردار شدن از تماس با بچه گربه ها دوری کنید هنگام کار در باغچه از دستکش یک بار مصرف استفاده کنید، بعد از دست زدن به گوشت خام دستان خود را بشوئید؛ گوشت را خوب بپزید و میوه و سبزیجات را کاملاً بشوئید؛ قبل از غذا خوردن دستان خود را بشوئید و از خوردن لبنیات غیر پاستوریزه خودداری کنید.
عفونت در مردان
عفونت‌های مردانه نیز مانند عفونت‌های زنانه میتوانند بر نازایی و باروری تأثیر بگذارند. برخی از عفونت‌های مردانه مانند التهاب پروستات و التهاب اپیدیدیمیس میتوانند منجر به اختلال در سلامتی اسپرم و عملکرد تولید اسپرم شوند. این اختلالات میتوانند شامل کاهش تعداد و کیفیت اسپرم، افزایش درصد اسپرم‌های ناقص و تغییر در رنگ و بوی اسپرم باشند که همگی میتوانند منجر به ناباروری شوند. علاوه بر این، عفونت‌های مردانه میتوانند به عنوان منبع انتقال عفونت به زن در هنگام رابطه جنسی عمل کنند، که این موضوع می‌تواند به مشکلات نازایی در زنان منجر شود.
علائم عفونت‌های مردانه ممکن است شامل درد و سوزش هنگام ادرار کردن، ترشحات غیرعادی از اندام تناسلی، تورم و قرمزی یا سوزش در این منطقه باشند. برای درمان عفونت‌های مردانه، استفاده از دارو‌های ضد‌باکتریایی توصیه میشود. اما ممکن است در موارد شدیدتر، نیاز به مداخله جراحی یا درمان‌های دیگر نیز وجود داشته باشد. به هر حال، برای تشخیص و درمان دقیق عفونت‌های مردانه، مشاوره با پزشک متخصص ضروری است.
عفونت رحم و نازایی
تأثیر عفونت‌ها بر ناباروری یک موضوع مهم در زمینه بهداشت زنان و باروری است که تحقیقات زیادی روی آن انجام شده است. عفونت‌های واژن و رحم میتوانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر ناباروری تأثیر بگذارند. مکانیسم اثرگذاری عفونت‌ها بر ناباروری به شرح زیر هستند:
- تخریب سلول‌های تخمدان: برخی از عفونت‌ها میتوانند به تخریب سلول‌های تخمدان و کاهش میزان تولید تخمک منجر شوند، که این امر می‌تواند به کاهش باروری و نازایی منجر شود.
- تغییرات در محیط رحم: برخی از عفونت‌ها میتوانند باعث تغییر محیط رحم شوند که باعث اختلال در اتصال تخمک و اسپرم و تغذیه جنین میشود.
- تولید ترشحات غیرعادی: ترشحات غیرعادی ناشی از عفونت‌های واژن میتوانند به عملکرد طبیعی رحم و لوله‌های فالوپی آسیب بزنند و انتقال تخمک و اسپرم را مختل کنند.
عفونت‌های زنانه مانند کلامیدیا (Chlamydia)، نایسریا گنوره آ (Neisseria Gonorrhoeae)، تریکومونیازیس (Trichomoniasis) و اوره پلاسما برخی از عفونت‌هایی هستند که میتوانند به ناباروری منجر شوند. این عفونت‌ها میتوانند باعث تخریب بافت‌های تخمدان، اختلال در فرآیند تخمک‌گذاری و افزایش خطر انتقال عفونت به جنین و نوزاد شوند که همگی میتوانند به کاهش باروری و افزایش مشکلات نازایی منجر شوند.
آیا عفونت ادراری باعث نازایی میشود؟
عفونت ادراری یا UTI مخفف عبارت Urinary Tract Infection به معنای عفونت در مجاری ادراری است. این نوع عفونت معمولاً توسط باکتری‌ها ایجاد میشود و می‌تواند در بخش‌های مختلفی از سیستم ادراری از جمله مثانه و حتی کلیه‌ها ایجاد شود. عفونت ادراری می‌تواند با علائمی همچون سوزش یا درد هنگام ادرار کردن، تغییر در رنگ ادرار، بوی نامطبوع در ادرار، تب، لرز و درد در ناحیه پایینی شکم همراه باشد. درمان عفونت‌های ادراری معمولاً با مصرف دارو‌های ضد باکتریایی که توسط پزشک تجویز میشود قابل حل است.
درمان عفونت قارچی
برای درمان عفونت‌های قارچی در طول دوران بارداری، روش‌های درمانی خاصی وجود دارد که باید با احتیاط و طبق توصیه‌های پزشک انجام شوند. رعایت این نکات بسیار مهم است؛ زیرا می‌تواند منجر به ناباروری شود. از جمله روش‌های درمانی موجود برای عفونت‌های قارچی در طول بارداری، استفاده از پماد‌های موضعی یا واژینال مخصوص ضد قارچ است.
توجه داشته باشید که نباید هیچگاه به‌طور خودسرانه از دارو‌های بدون معاینه و نسخه استفاده کنید، به‌خصوص در طول دوران بارداری. حتی اگر شما قبلاً علائم مشابه را تجربه کرده‌اید، استفاده از دارو‌هایی که در زمان غیربارداری مصرف می‌کردید، برای دوران بارداری مناسب نیست. مصرف این دارو‌ها می‌تواند منجر به بروز مشکلات خطرناکی برای جنین شود یا ناباروری را به دنبال داشته باشد. به این ترتیب این اقدام می‌تواند خطرات جدی برای سلامتی جنین ایجاد کند. از این رو بهتر است در صورت بروز هرگونه عفونت در دوران بارداری حتماً به پزشک مراجعه کرده و طبق دستورالعمل‌های توصیه شده عمل کنید. به این ترتیب هم مشکل عفونت سریع‌تر حل میشود هم از بروز هرگونه مشکل برای جنین جلوگیری میشود.
معرفی انواع عفونت
عفونت‌ها به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند. هریک از این عفونت‌ها از راه‌های مخصوصی به بدن منتقل می‌شوند. در ادامه عفونت‌های مؤثر در نازایی معرفی خواهند شد:
1- عفونت‌های جنسی
این نوع عفونت‌ها از طریق رابطه جنسی انتقال می‌یابند و عموماً توسط باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها یا انگل‌ها ایجاد می‌شوند. به‌عنوان مثال کلامیدیا، نایسریا گنوره آ، سیفلیس و تبخال دستگاه تناسلی از جمله عفونت‌های جنسی معروف هستند.
2-عفونت‌های غیر جنسی
این نوع عفونت‌ها به‌طور غیرمستقیم از طریق مسیر‌های دیگری مانند مخاط، پوست یا خون به بدن انتقال می‌یابند. عفونت‌های دستگاه تنفسی، عفونت‌های ادراری، عفونت‌های پوستی و عفونت‌های گوارشی از جمله عفونت‌های غیر جنسی هستند.
در آخر…
عفونت یکی از مشکلات رایجی است که زنان و مردان در دوره‌های سنی مختلف ممکن است به آن مبتلا شوند و مشکلات مختلفی مانند نازایی را تجربه کنند. درمان‌ها و دارو‌های متعددی برای رفع این عفونت‌ها وجود دارد؛ با این حال، توصیه میشود با رعایت نکات بهداشتی، احتمال ابتلا به این مشکلات و خطرات ناباروری را کاهش دهید تا به هیچگونه درمانی نیاز نباشد، مخصوصاً در دوران بارداری. با توجه به حساسیت دوران بارداری، توصیه میشود حتماً قبل از اقدام برای بارداری به پزشک مراجعه کرده و با انجام آزمایش، از عدم وجود هرگونه عفونت اطمینان حاصل کنید. همچنین، رعایت مسائل بهداشتی در طول دوران بارداری می‌تواند کمک بزرگی برای پیشگیری از عفونت و مشکلات آن باشد.
لازم به ذکر است که بهراد رویش رویان با ثبت اختراعات متنوع در راستای باروری زنان و حل مشکلات نازایی محصولاتی مثل کاتتر IUI (آی یو آی) سعی در حل مشکلات نازایی در بانوان و زوجین دارد.
سؤالات متداول
- علائم عفونت تناسلی چیست؟
علائم عفونت‌های تناسلی ممکن است شامل ترشحات غیرعادی از ناحیه تناسلی، سوزش و خارش در ناحیه تناسلی، درد و سوزش هنگام ادرار کردن و در برخی موارد خونریزی ناگهانی از ناحیه تناسلی باشد.
- آیا عفونت‌های بارداری در دوران بارداری قابل درمان هستند؟
بله، بسیاری از عفونت‌های بارداری قابل درمان هستند. با مراجعه به پزشک و انجام آزمایش‌های لازم، می‌توان عفونت‌ها را تشخیص داد و با درمان مناسب، از بروز مشکلات جدی جلوگیری کرد.
- آیا مصرف دارو‌های ضد عفونی در دوران بارداری ایمن است؟
قبل از مصرف هرگونه داروی ضد عفونی در دوران بارداری باید با پزشک مشورت کنید. استفاده از دارو‌های ضد عفونی باید تنها با دستور پزشک و با در نظر گرفتن ریسک‌ها و خطرات مربوطه انجام شود.
- عفونت ادراری چه علائمی دارد؟
علائم عفونت ادراری شامل درد و سوزش هنگام ادرار کردن، ادرار تیره‌رنگ یا بوی نامطبوع ادرار، ادرار بیشتر از معمول و در برخی موارد حتی خونریزی در ادرار میشود.